INTERESTING LIFE MEMORIES

Saturday, May 7, 2022

DOKTOR ve HEMŞİRE

ACİL İŞGÜCÜ EKSİĞİ

Almanya ve Finlandiya gibi İsveç’in de büyük ölçüde işgücü gereksinimi var. Acil binlerce IT-bilgisayar programcısı, kamyon-otobüs-taksi şöförü, doktor, hemşire ve hastabakıcı aranıyor. Hindistan’dan her yıl yüzlerce ingilizce bilen bilgisayar programcısı göçmen alıyorlar ama yetmiyor. Yıllarca sürecek akademik eğitim gerektirmeyen mesleklere çoğu Türkiye üzerinden Ege adalarına iltica eden Suriyeli, Iraklı, Afgan ve Afrikalı sığınmacılara önce dil ve sonra da kısa yoldan meslek öğreterek karşılamaya çalışıyorlar.

SAĞLIKÇI İHTİYACI BÜYÜK

Özellikle sağlık sektöründe acil personel ihtiyacı var. Altı yıl Tıp Fakültesinde okuyup mezun olan genç doktorların bir kısmı daha iyi imkanlar sunan komşu Norveç'e göç ediyor. 1980'lerde karasularında petrol bulununca birden zenginleşen Norveç'in hastaneleri İsveçli doktorlara ve hemşirelere yüksek maaş ve dayalı döşeli lojman sunuyor.

Dört yıl Hemşire Yüksek okulunda tahsil yapan genç hemşirelerin İsveç'te eline geçen net ücret, taksi şoförü veya iki aylık eğitim görmüş havayolu hostesinkinden daha düşük! Bu nedenden dolayı mezun olan hemşirelerin bir kısmı da çalışma hayatına daha yüksek gelirle İsveçteki ilaç sektöründe veya Norveç hastanelerinde başlıyor.

GARİP BİR PANDEMİ YÖNETİMİ

10,5 milyon nüfuslu İsveç’te COVID-19 aşılamaları diğer Avrupa Birliği ülkelerinden iki ay sonra başladı. Gerekçe olarak başbakan "Finlandiya ve Almanya gibi hazırlıklı değildik" diye itiraf etti.

İsveçlilere "Garip bir Korona stratejiniz var, can kaybı nispeten yüksek!" deyince pek alınganlar, ama 2021 sonunda Komşu Finlandiya ve Norveç'e oranla 7 misli yüksek COVID-19 nedenli çoğu yaşlı 18.000 ölüm var. Dünyanın saygın Tıp kuruluşlarından The Lancet 12/2020 bu konuda İsveç Muamması başlıklı yazı yayımladı.

Hayatta kalan yaşlılara bakmak için yeterli sayıda 'alçak ücretle' çalışacak bakıcı bulunamıyor. İsveç Parlamentosunda hiç bir siyasi parti "hastalarımıza, yaşlılarımıza gece gündüz sağlık hizmeti veren hemşirelerin, hastabakıcıların gelir seviyesini taksi şoförünün veya telefon satıcısının gelir seviyesine yükseltelim" demiyor!

SANKİ ELFRENİ ÇEKİLİ GİDEN AUTO

İsveç’te hükümet, sağlık hizmetleri konusunda inanılmaz yavaş karar veriyor. Sanki elfreni çekili auto sürüyormuş gibi: ilerleme var, ama pek yavaş! Alarm veren sağlık sektöründeki insan eksiği için yurtdışından doktor ve hemşire getirip, dil eğitimi vermek ve meslek sınavından geçirerek işe almak çözüm değil.

Bu arada Romanya, Polonya, Estonya gibi eski Doğu bloku ülkelerinden gelenler arasında sahte diplomalı doktor ve hemşire bulunduğunu da gazetelerden okuyoruz.

Bence eğer yıllarca yüksek maliyetle eğitilen kıymetli sağlık personeli mezun olunca yurtdışına gidiyorsa, Polonya’dan Romanya’dan eleman almak yerine sağlık personelinin gelir seviyesi yükseltilmeli.

Örneğin doktorlar kaptan pilotlar kadar, hemşireler hostesler kadar maaş alırsa, İsveç’te okuyup mezun olanların çoğu Norveç’e gitmez. Hatta gidenlerden dönen bile olabilir!

Haa hükümet diyecek ki, bütçede kaynak olsa vermez miyiz? Çözüm önerebilir miyim? Tamam, bütçeniz dar ise yeni başladığınız Solna- Arena Stadium metro hattını erteleyin ve 120 milyon Euro tasarruf edin ve bununla 10 yıl doktor ve hemşire maaşlarını zamlı ödeyin! Böylece tüm dünyada sosyal hakları ve demokrasisi ile tanınan İsveç halkı da hakettiği sağlık hizmetlerini alabilsin!

Son yıllarda ekonomik nedenlerden Türkiye'den Avrupa'ya yeni mezun ve uzman hekim göçü çoğaldı. Çoğu İngiltere'ye, Almanya'ya ve hatta Kanada'ya giden Türk doktorları önce dil eğitimi görüp mesleki denklik sınavını vererek bu ülkelerin üniversite ve devlet hastanelerinde çalışıyorlar. Bundan en memnun olan kesim ise gurbetçi Türkler!

YABANCILAR İÇİN DİL EĞİTİMİ

TEMEL DİL KURSU A, B, C ve D

10,5 milyon nüfusunun 2,2 milyonu yurtdışı doğumlu olan (1 milyon da İsveç doğumlu yabancı) İsveç krallığı isveççe kurslarına önem veriyor. Özel dersaneler başlangıç A, B, C ve D seviyelerinde üçer aylık SFI -temel dil kursu düzenliyor ve dil kurslarını meslek kursları (hastabakıcı, paramedik, hastane personeli, kamyon, otobüs, taksi ve metro sürücüsü) izliyor.

İsveççeye devam etmek isteyenlere ileri seviye İsveççe SVA1,2,3,4 sınıflarında üçer ay süren kurslar düzenliyor. Dil ve meslek eğitimleri katılanlara ücretsiz, faturayı belediye ile eğitim bakanlığı ödüyor.

İLERİ SEVİYE KURSLAR SVA1, 2, 3 ve 4

Yıllar önce yabancılar için temel isveççe A, B,C ve D kurslarını katılmıştım. Geçen yıl ileri isveççe eğitimin son kursu (Svenska som andra språk) SVA-4'ü Stockholm Globen’de tamamladım. Kursa 20 kişi başladık, 3 kişi yarıda bıraktı ve Suriyeli, Afgan, Hintli, Ganalı, Boşnak, Perulu vs 17 öğrenci kaldık. Yaş ortalaması ben hariç 22 ve benden başka Türk yok.

Bundan evvelki üç temel ve üç ileri seviye kurslarından A ve B almıştım, belki Koronanın etkisiyle ve blog yazmaya başladığımın etkisiyle bu son kursa pek konsantre olamadım C (iyi) notu alabildim.

Öğretmenlerle ve sınıf arkadaşlarımla uzaktan vedalaşıp hayatta başarılar dileyip ayrıldık! Ben hariç hepsi meslek kurslarına veya yüksek okula devam ediyorlar. Bu eziyet de bitti, ama benim için güzel bir deneyimdi. İleride okula gitmeyi özleyeceğim.

ÜZGÜNÜM, HERKESE ÖDENEN DESTEK SANA YOK

3 ay süren kursun ücretini Belediye ödüyor. Ayrıca devlet kursa katılanlara çalışamadıkları için ayda 7000 Kron (700 Euro) eğitim desteği ödeniyor. Kurs başladığında rektör hanım benim yanıma gelip, sen 65yaş üstü olduğundan devlet sana destek vermiyor, üzgünüm demişti. Ben de ona: "valla benim destekten haberim yoktu, ilk defa şimdi sizden duydum" dedim.

KURS BİTİNCE ÜNİVERSİTE

Kursu bitirince yüksek okula gitmeyi veya işe girmeyi düşünüyor musun? diye sordu. "Helsinki Üniversitesini bitireli kırk yıl oldu; iş konusuna gelince, şu Pandemi olmasaydı Finnair Stockholm Bromma şehir havalimanında istasyon şefi olarak haftada 3-4 gün part-time çalışabilirdim, ama artık hayal oldu" dedim! Yaz gelsin, Kungsträdgården yani Kralın bahçesinin sahilinde Grand Hôtelin terasına gidip 50Kron/5€ ödeyerek sütlü çay içeceğim dedim. Gülüştük!

GRAND HOTEL, SÜTLÜ ÇAY

Evvelki yıl tamamladığım İsveççe temel kursu (SFI) sonunda öğretmenimizle beraber sınıf fotoğrafı çektik. Sınıf arkadaşlarım ortalama benden genç olduklarından sınıfta bana ağabey ve amca diyorlar, bana sanki bilgeymişim gibi bakıyorlardı... Öğretmenler de arada bir beni sözlüye kaldırıp "bize Istanbul'u, Helsinki'yi veya Finnair'de çalışırken başından geçen enteresan anılarını isveççe anlatır mısın?" diyorlardı.

Bir seferinde "Hocam, kitapta konu mu bitti? Yine beni sözlüye kaldırdın!" diye sorunca, Finli bir beyle evli olan öğretmen,"Sen eşime Fince anlatmışsın, sınıfta bize de isveççe anlatır mısın: Frankfurt'a giden yolcuların bagajlarını neden Londra'ya yolladın! Haa bir de: Helsinki'den Stockholm'e günübirlik atyarışlarına giden Finli "roman" yolcuları Tokyo uçağına bindiren sen miydin? Peki, pasaportu olmayan, dil bilmeyen o yolculara ne oldu Japonya'da?" diye sordu.

HASSAS KONULAR, CELAL ATİK ve BUZKIRAN GEMİSİ

"Hocam bunlar hassas konular, isterseniz ben size Türkiye'nin dünya şampiyonu güreşçilerimiz Yaşar Doğu ve Celal Atik ve de Finlandiya'nın dünyaca ünlü buzkıran gemileri hakkında sunum yapabilirim" deyince bütün sınıf katıla katıla gülmüştü!

"SFI kurs mezuniyet günü Karin öğretmen bu notu yazmış: EN İYİ DİLEKLERİMİZLE İSMO! SENİNLE AYNI SINIFTA DERS YAPMAK BİZİ MUTLU ETTİ…

Sunday, March 6, 2022

ÇOCUKLUK YILLARI

Çocukluğumun ilk beş yılı Ankara Kaleiçinde Ulucanlar Cezaevi karşısında Yeni Hayat Mahallesinde geçti. Aklımda kalanlar: beyaz uzun tüylü köpeğimiz vardı; alışveriş için Samanpazarına ve Çıkrıkçılar yokuşuna gider ve annemler Babacan manifatura mağazasından ufak tefek birşeyler alırlardı.

Annemin halası olan Nimet Aral (Mimi) eşi Süleyman Aral, çocukları Halil ve Yılmaz ağabeyler ve yaşıtım Gönül de bizim ve annenannemin evinin bitişiğindeki evde kalıyorlardı. Annemin kuzeni Bekir Büyüközdemir ağabey Yüksel abla ile ve Hacı amca Nimet teyze ile burada evlendiler.

AOÇ VE GENÇLİK PARKI

Bazen annem babam ve yakınlarımızla Atatürk Orman Çiftliğine giderdik. AOÇ'deki hayvanat bahçesinde en çok filler ve maymunlar ilgimi çekiyordu. Yazları ara sıra ailem ve kuzenlerimle Gençlik parkına giderdik. Parktaki Luna park ve iki istasyonu olan kara trene binmek çok eğlenceliydi. Sonra ikiyüz metre genişliğinde ve bir metre derinliğindeki o kocaman havuzun kenarındaki çay bahçelerinin birine oturup masaya semaver ısmarlayıp çay içerdik ve sandal kiralardık. Istanbul'da yıllarca yaşamış olan babam burayı Ankaralıların Boğaziçi sahili diye adlandırır ve bıyık altından gülerdi.

Babam Etimesgut Havalanındaki işini bırakıp şehire daha yakın olan Akköprüdeki KKK. Anatamir fabrikasında Teknik ressam olarak çalışmaya başladı. Annem de ben üç yaşındayken Yapı Kredi Bankasında işe girdi. Birkaç yıl sonra Cebeci Dikimevindeki Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinde Mikrobiyoloji bölüm sekreteri olarak çalışmaya başladı.

AÜ TIP FAKÜLTESİ MİKROBİYOLOJİ ENSTİTÜSÜ

Yaz tatillerinde bazen annem beni işyerine götürüyordu. İş saatlerinde Tıp Fakültesinin bakımlı ve geniş parklarında oynuyor, fıskiyeli süs havuzuna ayağımı sokup serinliyordum. Öğle yemeklerini doktor amcalar ve teyzelerle beraber yemek hoşuma gidiyordu. Mikrobiyoloji bölümü ve yanındaki Intaniye servisinden Profesör Dr Sabahattin Payzın, Profesör Dr Hayati Ekmen ve Doçent Dr Namık Sevük aklımda kalmışlar.

NEVŞEHİR KIRŞEHİR ANKARA

Annemin babası Hasan Akdur'un, memleketi Nevşehir'de manifaturacı denilen tekstil ve giyim eşyaları satan mağazası varmış. Kırşehirli anneannem Nazmiye Özügür ile evlendikten sonra dükkanı Kırşehir'e taşımış ve Killik mahallesine yerleşmişler. Birkaç yıl sonra dedem dükkanı devredip ailesiyle Ankara'ya taşınmış ve kaleiçindeki Yeni Hayat mahallesine yerleşmişler.

Hasan dedem o zamanlar Hergele meydanı olarak anılan İtfaiye meydanında yıllarca bir otelin işletmeciliğini yaptuktan sonra iflas etmiş ve ellili yaşlarda su tesisatçılığı mesleğini öğrenerek ölene kadar tesisatçı ustası olarak çalışmış. İşlettiği otelin iflas etmesi üzerine tüm malvarlığını yitiren dedem geç yaşlarda tütün kullanmaya ve ara sıra arkadaşları ile rakı içmeye başlamış. 1960 yılında Ulus'ta Keçiören otobüs durağında kalp krizi geçirip yeğeni (kuzenim) Halil Aral'ın yanıbaşında trajik bir şekilde ölmüştü.

HASAN DEDEM ÖLDÜ ANNEANNEM HACCA GİTTİ

Hasan dedemin ölümü üzerine dul kalan Nazmiye anneannem bir gün kızlarına: "Hacca gideceğim bana tayyare bileti alın" demiş. O zamanki uçakların menzili Istanbul ve Ankara'dan Mekke'ye yetmediğinden THY, Adana'dan 4 pervaneli 48 koltuklu Viscount uçağı ile sefer yapıyormuş. Hacdan gelecek anneannemi karşılamak için annemlerle ve Yurdagül teyzem, Kazım eniştem ile Adana'ya gittik.

Adana'da Seyhan otelinde kaldık. Seyhan nehri, akarsu gibi derin su kanalları ve giden ve gelen hacılarla dolu Şakirpaşa havaalanı hala aklımda. Adana'da biraz yol yürümek yerine niçin taksi almadığımız konusunda büyüklerimle aynı fikirde olmadığım bahanesiyle yaramazlık yaptığımı Kazım enişte 40 yıl sonra bana anlatmıştı! Ertesi gün hacı anneannem ile beraber Ankara'ya dönerken otobüste arabistan hurması atıştırıp zemzem suyu içmiştik

BAYRAMDA KABRİSTAN ZİYARETİ

Dini bayramlarımız Ramazan (Şeker) ve Kurban bayramında sabahleyin erkeklerin camide kıldığı Bayram namazından sonra kabristana gidip nenemiz ve Hasan dedemizin kabirlerini ziyaret edip onların ve tüm rahmetli yakınlarımızın ruhuna dualar okurduk. Hacı anneannem Nazmiye Akdur çantasından çıkardığı Kuran-ı kerimden Yasin-i şerif okurdu.

Biz de her bir rahmetli olmuş büyüğümüz için üç kulhuvallah, bir fatiha ve bildiğimiz diğer sureleri okur, el fatiha diyerek ruhlarına hediye ederdik. Böylece rahmetli büyüklerimizle bayramlaşmış olurduk.

Kabristan ziyaretinden sonra yakın akrabalarımıza ve dostlarımıza bayram ziyaretine giderdik. Bayramın ikinci ve üçüncü günü ise evde kalır, bize gelen yakınlarımız ve komşularımızla bayramlaşırdık. Bayram ziyaretlerinden eve geldiğimizde hemen kesekağıdında topladığım bana verilen bayram şekerlerini, çıkolataları masaya dizer; kazandığım bayram harçlıklarını sayar ve mutlu olurdum!

BAĞLIK BAHÇELİK KEÇİÖREN

1956 yazında Samiye teyzemin bağlık bahçelik Keçiören Duvardibi durağında (Yeniyol ile Dutluk arası) bir dönüm arsaya yaptırdığı iki katlı bahçeli evin alt katına taşındık. Etrafımızda 100 metre arayla bahçeli bir ve iki katlı müstakil evler vardı. 8 nolu EGO otobüsü yarım saatte bir gelir, Gazino durağında 5 dakika bekleyip Ulus’a geri dönerdi.

AŞIKLAR TEPESİ

Bu semt insanların yanyana yaşadığı kalabalık Kaleiçinden farklıydı. Haftasonları aileler uzun ağaçların gölgesinde piknik yapmaya Dutluk çayırına gelirlerdi. Derenin yukarısındaki aşıklar tepesine gelen sevgilileri ıslık çalarak rahatsız eder kaçardık. Dutluk'ta iki katlı villada yaşayan kel bir amcanın oğlu Taner Şener ağabey Ankara Radyosunda şarkı söylemeye başlayınca mahallenin gençleri onu kutlamıştık.

DUVARDİBİ DURAĞI

Duvardibindeki komşularımız Hale ve Şule adlarında kızları ve mavi Ford Taunus arabası olan Avukat İsmet Bilgin, şampiyon güreşçi iki hanımlı Celal Atik amca, Azim Apartmanından Mehmet Baki ve Ziya, babası albay olan Selahattin, bitişiğimizde hakim Hulusi amca ve birkaç Ermeni ailesi idi.

Hacı anneannemin bende çok hakkı vardır, ruhu şad olsun. İlkokul yıllarımda annem çalıştığı için ben öğleden sonra okuldan gelince anneannemin yaptığı nefis yemeklerle karnımı doyurunca Duvardibinde mahalle arkadaşlarım ile top oynamaya, tornet sürmeye veya sohbet etmeye dışarı çıkardım. Bazen de sınıf arkadaşım Ercü ve küçük biraderi Cüneyt Gürsoytrak ile Çiftasfaltta buluşur, sohbet eder ve oyun oynardık.

1071 MALAZGİRT SAVAŞI, ERMENİLER

Tarih kitabında okuduğumuza göre atalarımız 1071 yılında Selçuklu sultanı Alp Arslan'ın yönettiği Selçuklu ordusunun Bizans imparatoru Diyojen'in ordusunu Malazgirt meydan savaşında yenilgiye uğratmasından sonra Orta Asya'dan Anadoluya gelmeye başladılar. Bizlerden evvel Anadolu'da yaşayan ırklardan olan ve 1923'den beri Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Ermeni komşularımızla aramız pek iyiydi. Yıllar sonra gündeme gelen 1915 olayları hakkında bilgimiz yoktu.

ANKARALI ERMENİ KOMŞULAR

Ermeni komşularımız Paskalya bayramında bize boyanmış yumurta ve çikolata getirirlerdi. Cumhuriyet bayramında evlerine Türk bayrağı asarlardı. Dini bayramlarımızda evimize bayram ziyaretine gelirlerdi ve biz de onlara çay ve hacı anneannemin yaptığı üzümlü kurabiyelerden ikram ederdik.

Aklımda kalan isimleri: Pejo bisikleti olan Varucan’ın babası kuyumcu Agop amca, maması Ayşalurs teyze, kızkardeşi İlda; büyük Andon amca, Anafartalar caddesinde meşhur bir tüccar terzi olan küçük Andon amca, eşi kızıl saçlı Madam Takü teyze, mahallenin en güzel kızı Diana ve oğulları şaşı Berç...

ERMENİ MADAM SURPİK TEYZE

Unutamadığım, hatırladıkça gülümsediğim bir anım: bir gün avukat İsmet amcanın kızı Hale ve Varucan ile beraber onların arka bahçesinde yeşil erik toplarken Varucanın "yaya" dediği anneannesi Madam Surpik'e yakalandık. Surpik teyze bize, "Ağzına s... bebeleri, benim ham meyvelerimi çalıyorsunuz" diye küfrederek haykırınca biz son sürat arazi olup ağaçların arasından yukarıdaki Cami yönüne koşup kaçmıştık!

DEDEMİN EVİ, ISTANBUL

Çocukluğumda yazları annem ve babamla Istanbul'a giderdik ve Fatih, Karagümrük Alişah çıkmazındaki Ahmet dedemin bahçesinde kocaman bir incir ağacı olan birbuçuk katlı ahşap evinde bir hafta kalırdık. Arka bahçedeki kocaman yaprakları olan ağaçtan incir toplamaya bayılıyordum. Dedemle ikimiz sabahları yukarıdaki Atikali yönündeki fırına taze ekmek almaya giderdik. Dedem hep: "Elif babaannen erzaklarımız yeterli dedi, ama buraya kadar gelmişken bakkaldan taze kahvaltılık peynir zeytin ve bitişikteki manavdan da karpuz alalım" derdi ve biz böylece Elif hanımın erzak deposunu takviye ederdik.

DRAMAN TURŞUCUSU

Bazen de dedemle beraber aşağıya Balat yönüne gider, meşhur Draman turşucusundan turşu alırdık. Bir keresinde dedemin tanıdığı olan turşucu amca, bana ısrarla acı biber turşusu tattırınca ben yüzümü büzdüm ve ağlar gibi oldum. Turşucu benim halime bakarak kahkahayla gülünce dedem adama, "Çocuğa zorla biber turşusu vermen doğru olmadı" diyerek onu azarlamıştı.

AMCAKIZIM EMEL İLE FLORYA PLAJINDA

Istanbul'dayken bir gün ailemle Niyazi amcam ile Servet yengemin Yavuz Selim, Akdeniz caddesindeki evine gidip kuzenim Emel'i ve benden iki-üç yaş büyük olan güzel teyzesi Semra'yı alıp Yenikapı'dan trenle Florya plajına gittik. Babam ve annem Emel'e yakın ilgi gösterince ben onu biraz kıskanmıştım. Hayatın cilvesi işte, Emel kuzenim ile yarım yüzyıldır görüşemedik.

Ahmet dedem ve Elif babaannem ile Gülhane Parkındaki küçük hayvanat bahçesine gittik ve o zamanlar meşhur olan, ama birkaç yıl sonra hastalanıp ölen Dumbo adındaki fili gördük. Annem ve babamla beraber Ankara'ya dönerken Kamil Koç'un uzun burunlu Mercedes-Benz otobüsü Bolu dağında su kaynattı ve durup mola verdikten sonra yola devam ettiğimizi hatırlıyorum.

IŞINEVLER KOOP. ERTUNA SOKAK

Üçüncü sınıfa giderken Duvardibinden iki kilometre aşağıda Çocukıslahevi durağında, Ertuna sokakta annemle babamın yaptırdığı iki katlı bahçeli eve taşındık. İlk defa kendimize ait müstakil bir evimiz olmuştu ve bu evde benim on yılım, annemlerin de yirmi yılı geçecekti.

Komşularımız aklımda kalanlar: Bir yanımızda İskilipli Mustafa ve Şerife Çıkrıkçı ve çocukları Zehra, Mehmet ve Faruk. Öte yanımızda Ispartalı Izzet Arın beyamca, Türkan hanım teyze ve evlatları Mehmet ağabey, Ülkü, Tülay ve Gülay. İleride Kırşehirli, ünlü pul kolleksiyoncusu Mustafa Erkul beyamca, Halise hanım teyze ve evlatları Arife, Erdal, Numan, Hamdi ve küçük Efgan.

Yukarıda karşımızda Çerkes Pejo taksici Hüseyin Kırdım beyamca, Ganime hanım teyze, oğulları Tanju, Cumhur ve küçük şirin kızları Yıldız.

Işın Evler Yapı Kooperatifi başkanı Kemal Şenses beyin oğlu Murat (çene) ve Kanaat Bakkaliyesini işleten şaşı Haluk abi aklımda!

Saturday, January 1, 2022

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ve HELSİNKİ ÜNİVERSİTESİ

ENTERESAN ANILAR, HELSİNKİ ÜNİVERSİTESİ

Geçen Ağustosta Helsinki Üniversitesi yabancı öğrenci yetkilisinin rehberliğinde Fen Fakültesini ziyaret etmiştim. Biyokimya bölüm başkanı profesör Jorma Erkama ve Kimya bölüm başkanı profesör Osmo Mäkitie ile görüşmüş ve öğrenimimime Helsinki’de devam etme imkanlarını sormuştum.

İki hoca da bana:”İngilizceyi yeterli derecede öğrenmişsin. Hacettepe Üniversitesinde bir sömester daha temel bilimler okuyup iyi notlar alırsan, buraya transfer imkanı olabilir. Bunun için okuduğun dersleri ve aldığın notları gösteren ingilizce transkript belgesini bize yollaman gerekir” demişlerdi.

Helsinki Üniversitesini iyice aklıma koymuştum. Ayrıca Hacettepe Üniversitesi rektörü profesör İhsan Doğramacı hocanın Kayseri’de kurmakta olduğu Gevher Nesibe Tıp Fakültesine de başvurmuştum. Oradan da umutluydum ve haber bekliyordum.

ÖZEL DİŞÇİLİK VE ECZACILIK FAKÜLTESİ

Bir gün arkadaşlarımla okul çıkışı Hacettepe’den Ulus’a yürürken Hergele meydanın yukarısında yeni kurulmuş olan Özel Eczacılık ve Özel Diş Hekimliği Fakültelerini ziyaret ettik ve yetkililerle görüştük. Hacettepe Biyolojide okuduğumuzu söyleyince Temel Bilimler okuduğumuz için yılbaşından sonra eczacılık veya diş hekimliği bölümlerine yatay geçiş yapabileceğimiz söylendi. Ayrıca özel okul ücretini taksitle ödeme imkanı olduğunu söyleyip, elimizle başvuru formlarını verdiler.

Dişçilik ilgi alanım değildi, klinik eczacılık ilgimi çekiyordu, ama benim aklımda Helsinki Üniversitesi olduğundan bu özel okullara başvurmayı düşünmedim. Hacettepe’den bir arkadaşım Özel Eczacılık fakültesine diğeri de Özel Diş Hekimliği fakültesi girdiler. Kaderin cilvesi olarak bu özel fakülteler iki yıl sonra devletleştirilip Ankara Gazi Üniversitesine bağlanacak ve öğrencilerin okul ücreti ödemesine gerek kalmayacaktı!

BİYOLOJİ BÖLÜM BAŞKANI PROF ALTAN GÜNALP

Ben kendimi Helsinki Üniversitesine odaklamıştım. Temel bilimler matematik, biyoloji, fizik ve kimya derslerini dikkatle dinliyor ve sınavlara çalışıyordum. Amacım ortanın üstü seviyede notlar alaraki iyi bir transkript elde etmekti.

Yılsonundan evvel Biyoloji Bölüm başkanımız profesör Altan Günalp ile görüşüp Helsinki Üniversitesi ve Kayseri Tıp Fakültesi hakkında düşüncelerini sordum.

"Not ortalaman iyi sayılır. Biz sana detaylı bir ingilizce transkript düzenleriz. Umarım Helsinki Üniversitesine transferin gerçekleşir. Ben senin yerinde olsam giderdim" dedi ve ekledi: ”Avrupa’da devlet okulları ücretsiz olabilir, ama yaşam giderleri yüksek. Burs veya kredi alabilirsen iyi olur”.

ÖNÜNDE ZOR BİR SEÇİM VAR

Aksi halde akşamları part-time çalışman gerekebilir ve eğitime konsantre olman zorlaşır. Ayrıca Kayseri Tıp Fakültesine yatay geçiş başvurun önümüzdeki bahara sonuçlanır. İki seçenek de olumlu sonuçlanırsa önünde zor bir seçim olacak!” dedi.

Yılsonunda Hacettepe Üniversitesinden aldığım transkripti ve doldurduğum yabancı öğrenci başvuru formunu büyük bir zarfa koyup iadeli taahhütlü Finlandiya'ya postaladım. Bir ay sonra postadan gelen sarı zarfı açtım ve Helsinki Üniversitesi Kimya Fakültesi 2.sınıfına kabul edildiğimi okuyunca sevinçten havalara uçtum. Dünyalar benim oldu!

Burstan söz edilmiyordu, ama zarfın içinde Votk Finlandiya Devlet Öğrenci deteği ve bankadan ”opintolaina” öğrenim kredisi başvuru formları vardı. Bu dokümanları Helsinki’ye vardıktan sonra doldurup bavurmak gerekiyordu.

AİLEM BENİ VAZGEÇİREMEDİ

Hacettepe’deki başta Altan hoca, tüm öğretmenlerimle ve arkadaşlarımla vedalaştım. Evde durum kritik ve vahimdi. Babam gönülsüz olarak gerekli evrakları tamamlama yardımcı oluyordu, ama benimle fazla konuşmuyordu. Annem ise evimi terkedip Finlandiya’ya gitmeme çok üzülüyordu.

”Nasıl olur da Hacettepe gibi güzel bir okulu bırakıp, 2000 kilometre kuzeydeki soğuk ülkeye gideceksin evladım” diyordu. Ayrıca yaşlı gözlerle ”Kayseri’de yeni kurulan Tıp Fakültesine gireceğin içime doğdu oğlum, gel vazgeç bu işten!” dedi, ama beni vazgeçiremedi.

Helsinki Üniversitesi Rektörlük, Foto Linda Tammisto

HELSİNKİ ÜNİVERSİTESİNE KAYIT OLDUM

1971 Şubat ayında Finlandiya'ya gittim ve Helsinki Üniversitesinin Hallituskatu'daki kimya bölümüne kayıt yaptırıp derslere girmeye başladım. Dersler genellikle Fince, ama kitaplarımız ingilizce idi.

Hocalarım sınavlarda benim için ingilizce sorular hazırlıyorlardı. Okulda ingilizce ile idare edebiliyordum, ama bazı dilbilgisi kuralları, sözleri ve sesleri Türkçeye andıran Fince dilini öğrenmek zorundaydım. Akşamları Üniversitenin Finnish for Foreigners Fince dil kursuna başladım.

Zamanla herşey yoluna girmeye başladı. Başvurmuş olduğum Votk Valtion Opintotukikeskus ve bankadan olumlu haberler geldi: Finlandiya Devleti Öğrenci Destek Kurumundan sömester başına bir miktar geri ödemesiz öğrenim desteği ve SYP Suomen Yhdyspankki bankasından düşük faizli öğrenim kredisine hak kazanmıştım! Devletin verdiği ”Opintoraha” denilen öğrenim desteğinin bir kısmını hemen çekip ingiliz ve amerikan malı pahalı ders kitaplarımı ısmarladım ve kendime yeni giysiler aldım.

TÜRKİYE’DEN İYİ HABER GELDİ

Finlandiya’ya geldikten bir ay sonra sonra Hacettepe’den hem iyi hem de üzücü bir haber aldım. Kayseri’de yeni kurulan Tıp Fakültesine yatay geçişte ismim yedek listede yayınlanmıştı. Bir hafta içinde Kayseri’ye gidip kayıt yaptırmam gerekiyordu. Hayalimin okulu tıbbiyeye kabul edildiğime sevindim, ama gidemeyeceğim için üzüldüm. Bu da bana kaderin bir cilvesi idi!

Yaşamım boyunca hatırlayınca ahh deyip içimi çektiğim iki olay var: Birincisi Münih’te her türlü imkanım varken Avrupa’nın seçkin okullarından Münih Üniversitesine başvurmamak, ikincisi de Kayseri Tıp Fakültesine girmeye hak kazandığım halde gidememek!

ÖĞRENCİ YURDU HOAS ESPOO

Üniversitenin Öğrenci Yurtları vakfı Hoas’a ait Espoo Kirstinmäki yerleşkesinde üç odalı dairede iki Finli erkek öğrenci ile beraber kaldık. Mutfak ve banyomuz ortaktı. Salona üçümüzün ortak aldığı TV ve benim Nikon kameram çalındı. Üçümüz de birbirimizden şüphelenmeye başladık. Bir an evvel bu öğrenci evinden çıkmak istiyordum. Emlakçı yardımıyla şehir merkezine 5 km batısında bir ada olan Lauttasaari’de Isokaari caddesinde bir villanın bahçesindeki garajın alt katındaki tek odayı kiraladım.

HELSİNKİ LAUTTASAARİ ADASINDA VİLLA

Evsahibim Finlandiya’nın büyük bir kağıt fabrikasının satış müdürü bey, eşi ve küçük kızıyla ABD’den yeni dönmüştü. Ara sıra beni evine kahve içmeye çağırıyordu. Bir keresinde kızının Amerika’da doğduğu için aldığı Amerikan pasaportunu gösterip, ”Nevertheless she is Finnish -yine de kızım Finli” demişti.

Ben onunla Fince konuşarak pratik yapmaya çalışıyorken o da ilginç bir şekilde benimle amerikan ingilizcesi konuşuyordu. En çok söylediği ”nevertheless” sözü hayatım boyunca aklımda kaldı ve bu sözü işitince hep o eski evsahibimi hatırlarım.

Yıllar önce Finlandiya’ya ilk geldiğimde tanışmış olduğum Mersinli Kasım ağabey bir gün beni kaptıkaçtı modeli yeni Volvosuyla eve bıraktı. Bakayım nasıl bir evde kalıyorsun diye bahçedeki ”Otomobil garajının altındaki odama” gelip baktı.

”Helsinki’nin güzide Lauttasaari adasındaki bir villanın garajının altında kalmana üzüldüm; benim Helsinki’de kiralık dairelerim var. Kiracılarımdan biri çıkar çıkmaz oraya taşınabilirsin” dedi

KASIM AĞABEYİN DAİRESİ VE EV ARKADAŞIM NAİM

Bir süre sonra Lauttasaari’de adı bende Mr Nevertheless olarak kalmış beyin bahçe içindeki kulübesinden Mersinli Kasım ağabeyin Fleminginkatu, Kallio adresindeki 1+1 dairesine taşındım. Bir süre sonra yanıma Naim adında aşçı bir arkadaş da taşındı. Naim, canayakın ve kalender bir kişiliğe sahip arkadaştı, ama akşam işten gelince yoğun tütün kullanıyordu. Kışın soğuktan pencereyi açamadığım için evde dumanaltında kalıyordum…

Helsinki Üniversitesi Kimya departmanda öğrenime devam ediyordum. Okulda hocalar ve arkadaşlarım birinci adım Ismail’i kısaltıp bana aynı zamanda Fince bir isim olan Ismo olarak hitap ediyorlardı. Finnish for foreigners kurslarına katıldığım için Finceyi konuşabiliyordum ve sınavlara artık Fince giriyordum.

ABC KAMYON EHLİYETİ ALDIM

Kimya Fakültesi Hallituskatudan Kaisaniemi‘deki Vuorikatuya taşındı. Fen Fakülteleri birkaç yıl sonra şehir dışındaki Viikki’de inşa edilen yeni kampüse taşınacaktı. Helsinki Üniversitesinde sınıf geçmek yerine ders geçmek sistemi vardı. Yoğun çalışanlar yüksek lisans eğitimini 4 yılda, benim gibi hem çalışıp hem okuyanlar da 5-6 yılda tamamlıyorlardı. Asistanlarımız Matti Karhu ve Osmo Simonen sağ olsunlar bana destek verdiler.

Aynı kursları aldığımız sınıf arkadaşlarım Pena (Bengt) ja Veli-Matti ile yakın dost olmuştuk. Sınıf arkadaşlarım ile bazen Salı akşamları Üniversite kimliği gösteren öğrencilere çay ve peynirli sandviç ikram edilen Hämäläisten Talo’ya (Hämis) T-ilta ve bazen de FBBM’nin ve Milli Müze’nin yanındaki Ostrobotnia (Botta)’da opiskelija klübüne canlı müzik dinlemeye giderdik.

HELSİNKİ ELEKTRİK KURUMUNDA İŞE GİRDİM
Üniversitede son yıl eksik sınavlarımı ve laboratuvar çalışmalarımı tamamlarken Helsinki Belediyesine bağlı Elektrik kurumuna ait Salmisaari Enerji santralına laborant aranıyor ilanına başvurdum. Iş görüşmesinde: ”İş deneyimim yok, ama burada yapılan rutin kimyasal işlemleri biz okulda iki yıldır yapıyoruz” deyince beni hemen işe aldılar.
Hayatımda ilk defa iyi bir maaşla düzenli bir işe giridm. İlk maaşımla kendime yeni giysiler ve çamaşırlar aldım. Ayrıca işyeri yemekhanesinde lezzetli öğle yemeği veriliyordu. Menüde domuz varsa, benim için peynirli sandviç veya domatesli omlet hazırlıyorlardı. İşyerinin şefi bayan Elli Landström’e adının türkçedeki anlamını söyleyince gülerek ben zaten ”fifty” -elli yaşındayım dedi ve tüm elemanlar gülüştük!
HELSİNKİ ÜNİVERSİTESİNDEN MEZUN OLDUM
En sonunda gerekli tüm dersleri, sınavları ve laboratuvar çalışmalarını tamamladım. Profesörün verdiği boratlar, boraks ve borik asit konulu yazılı sunduğum Fince tezim kabul edildi ve nihayet 1971 yılında başladığım Helsinki Üniversitesinden 1977 yılında Kimya Yüksek Lisans derecesiyle kimyager olarak mezun oldum ve Bachelor of Science diplomamı aldım.
Mezun olduğum gün Helsinki'de yaşayan birkaç Türk'ün gittiği Café Colibri'ye gidip tüm arkadaşlarıma kahve ve "kanelipulla" -tarçınlı çörek ısmarladım.